Eczaneler, hasta verileri, reçete bilgileri ve ödeme işlemleri gibi hem kişisel hem de finansal açıdan kritik veriler tutar. Bu yüzden siber saldırganlar için cazip hedeflerdir. Bu yazıda “hack nedir”, eczanede hack yapıldığında ne gibi sorunlar ortaya çıkar ve eczacının hangi yükümlülükleri üstlenmesi gerektiğini anlatıyoruz.
Hack nedir?
Hack, bir bilgisayar sistemine, ağa veya uygulamaya yetkisiz erişim sağlama işlemidir. Amaç genellikle veri çalmak, sistemi kilitleyip fidye istemek veya hizmeti kesintiye uğratmaktır.
Eczanelerde sık görülen saldırılar
- Fidye yazılımı (ransomware): Sistemler kilitlenir, fidye istenir.
- Veri sızıntısı: Hasta kimlik bilgileri çalınır → KVKK ihlali.
- Phishing (oltalama): Sahte e-posta veya SMS ile parola çalınır.
- POS / ödeme sistemi saldırısı: Kart bilgileri hedef alınır.
- Zararlı yazılım / casusluk: Stok ve reçete verileri ele geçirilir.
Hack olursa eczanede yaşanacak sorunlar
- Hasta verilerinin açığa çıkması → KVKK cezası + itibar kaybı
- İşleyişin durması → tüm alış ve satış faaliyetlerinin durması nedeniyle uğranacak maddi kayıp ve iş kaybı
- Finansal zarar → fidye, kurtarma maliyetleri, işlem kayıpları
- Yasal yaptırımlar → kurumlara bildirim zorunluluğu
- Hastaların güven kaybı
Eczacının sorumlulukları
- KVKK’ya uyum: Sağlık verileri özel nitelikli olduğundan sıkı kurallara tabidir.
- Lisanslı yazılım kullanmak: Crack veya korsan yazılım ciddi risk taşır.
- Erişim kontrolü: Her çalışan her veriye erişmemeli.
- Yedekleme yapmak: Offline veya güvenli bulut üzerinde düzenli yedek tutulmalı.
- Güncelleme: İşletim sistemi, yazılım ve cihazlar güncel olmalı.
- Ağ güvenliği: Misafir Wi-Fi ile eczane sistemi ayrı olmalı.
- Çalışan eğitimi: Phishing ve parola güvenliği konusunda farkındalık şart.
- Olay planı: İhlal olursa kimin aranacağı, hangi adımların izleneceği önceden belirlenmeli.
Hack durumunda hızlı adımlar
- Etkilenen cihazı ağdan ayır.
- Verileri yedekle (varsa offline).
- IT çözüm ortağına haber ver.
- KVKK bildirim sürecini değerlendir.
- Sorunun kaynağını bul ve kapat.
- Hasta ve çalışanları bilgilendir.
Kısa kontrol listesi
- Yazılımlar güncel mi?
- Yedekler alınıyor ve test ediliyor mu?
- Parolalar güçlü mü, 2FD ( iki faktörlü doğrulama) var mı?
- Router ve POS şifreleri değiştirildi mi?
- Anti-virüs aktif mi?
- Çalışanlara phishing eğitimi verildi mi?
Neden IT çözüm ortağıyla çalışmalısınız?
Eczane IT çözüm ortağı:
- Kesintisiz hizmet sağlar,
- KVKK uyum sürecinizi yönetir,
- Yedekleme ve güvenlik paketleri kurar,
- Olay anında hızlı müdahale eder,
- Eğitim ve danışmanlık verir.